Qu’èi totjorn aimat la politica mès la politica ne m’aima pas ! E quan vedi los nòstes politicians exagonaus « bàter la campanha » que soi convençut ara qu’a plan rason de ne pas m’aimar… Los temps qu’an cambiat e, en aqueth temps de crisi que perdura, los ciutadans n’accèptan pas mei çò que, un còp èra, e consideravan com « los profieits e las pèrtas » de la vita politica. Qu’un elegit e sia pres la man dens lo pòt de confitura e que’u trobavan totjorn quauque excusa ; shens ac saber benlèu, qu’aplicavan la paraula de l’Evangèli : « Que lo qui n’a jamei pecat e’m gete lo prumèr calhau ». Ara, dens ua societat de la moneda reina e de l’individualisme forsenat, que vòlen que los lors elegits e sian vertuós quitament se, eths, n’ac son pas ! Ne muishan pas mei d’empatia quan aprenen, dens los mèdia, qu’un tau o un tau, Robespierre o Saint-Just de l’epòca modèrna, privilegie, en tota caritat « crestiana », hemna, hilh o concubina. Que n’èm arribats a un punt de rompedura enter los ciutadans e los elegits, començat çaquelà quauques ans a, mas ne son pas rars – mei que mei los tenòrs ! – los elegits de la Republica que considèran los lors privilègis e prebendas coma ua necessitat republicana e que rebecan aus lors detractors que « i a un prètz a pagar entà la democracia ». Peu prumèr còp dens l’istòria de la Vau Republica, qu’am ua campanha presidenciau damb los protagonistas màgers qui an problèmas damb la Justícia. Los lors partisans ne quitan pas de méter en avant la « presompcion d’innocéncia » e lo « govèrn deus jutges » çò qui hè que lo programa eventuau deus candidats es completament parasitat… Ne demoran pas sonque quauques setmanas entà escotar çò qu’aurén a nos díser mès l’opinion publica que sembla dejà partatjada enter ua credença òrba cap au son candidat e un desenlusiment totau quitament se met la democracia en dangèr.

Andriu de Gavaudan

Après la decision dels Britanics de tirar camin solets (a la suspresa generala), la decision des Estatsunidencs de causir un miliardari « populista » e content de l’èsser, los Franceses se tornan virar un pauc cap a lors afars. Per la drecha extrèma e la drecha, lo problèma sembla resolgut. Per l’esquèrra, es un pauc dificil d’i véser clar. L’esquèrra extrèma a son candidat, sostengut de raca-còr pels comunistas ; un èx-ministre del govèrn, èx-protegit del president de la Republica es « En marcha » e semblariá que, fins ara, rescontrèsse vents favorables. Demorava pas al Partit socialista e a sos qualques amics qu’a lançar una primària un còp capitada la mesa a l’escart del president, creditat, o cal dire, de sondatges tras que basses. Foguèssi maissant, diriái qu’avèm los sièis nans e una Blanca-nèu vestida de negre ! La paritat es en camin ! De tot aquò ne deuriá sortir un « salvador » capable de tornar metre lo Partit de govèrn sul camin grand... Ai qualques dobtes ! Es pas per autan que l’afar serà plegat per çò que l’Esquèrra, dins son ensems, se trobariá amb tres candidats e seriá un esplech se passavan lo primièr torn de l’eleccion presidenciala. Per far cort, desempuèi la crisi que comencèt en 2008, los òmes politics an decebut un electorat qu’aviá per costuma, dins sa majoritat, de pegar a un partit. Un rentièr votava a drecha, un obrièr a esquèrra... amb, de segur, de ciutadans cambiadisses.
Los govèrns successius an pas comprés o an pas volgut veire que la mesconneissença – lo mesprètz a còps – del « pòble d’en bas » podiá menar dins un primièr temps las gents a seguir de líders populistas e, qual sap, dins un segond temps a se revoltar. Elegits que s’arrapan a lors dos o tres mandats quand milions de ciutadans devon passar amb un milierat d’euros, aquò mòstra que tot es dubèrt... lo pièger tanben !

Andriu de Gavaudan